تجهیزات پزشکی، ستون فقرات نظام سلامت هستند و نقشی حیاتی در تشخیص، درمان و پایش بیماری ها ایفا می کنند. از ابزارهای ساده ای مانند گوشی پزشکی و آبسلانگ گرفته تا سیستم های پیچیده مانند دستگاه های تصویربرداری رزونانس مغناطیسی و اتوکلاو، همگی در گروه تجهیزات پزشکی جای داشته و بخش قابل توجهی از سرمایه کل مراکز درمانی و بیمارستان ها را به خود اختصاص می دهند.
از این رو، افزایش طول عمر و بهره وری این تجهیزات، امری ضروری است تا بتوان ضمن کاهش هزینه های تعمیرات، تداوم ارائه خدمات درمانی با کیفیت را هم تضمین کرد. در ادامه به بررسی راهکارهای متعددی می پردازیم که می توانند به افزایش عمر مفید تجهیزات پزشکی کمک کنند.
نگهداری و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی
بدون شک، مهم ترین عامل در افزایش طول عمر تجهیزات پزشکی، اجرای برنامه های نگهداری و کالیبراسیون می باشد. این برنامه ها شامل بازرسی های دوره ای، روغن کاری، تمیزکاری، تنظیمات و تعویض قطعات مستهلک قبل از وقوع خرابی های جدی می باشند.
یک برنامه مؤثر، باید بر اساس توصیه های سازنده تجهیزات، تاریخچه عملکرد دستگاه و شرایط محیطی تنظیم شود. این برنامه همچنین باید شامل فهرست دقیقی از وظایف نگهداری، فواصل زمانی انجام آنها، مسئولیت های پرسنل و روش های ثبت و مستندسازی اطلاعات باشد.
آموزش کادر درمان: کلید استفاده صحیح از تجهیزات پزشکی
کاربران تجهیزات پزشکی، نقش بسزایی در حفظ و افزایش طول عمر آنها دارند. آموزش مناسب پرسنل در خصوص نحوه استفاده صحیح و شناسایی علائم هشداردهنده خرابی، می تواند به طور قابل توجهی از آسیب دیدگی و استهلاک زودهنگام تجهیزات جلوگیری کند. این آموزش باید شامل موارد زیر باشد:
- آشنایی با اصول عملکرد تجهیزات
- نحوه استفاده صحیح و ایمن از تجهیزات پزشکی
- روش های نگهداری اولیه
- شناسایی علائم خرابی
علاوه بر آموزش های اولیه، برگزاری دوره های بازآموزی و به روزرسانی دانش پرسنل نیز امری ضروری است.
مدیریت قطعات یدکی تجهیزات پزشکی
داشتن یک سیستم مدیریت قطعات یدکی کارآمد، برای اطمینان از دسترسی به قطعات مورد نیاز در زمان مناسب و جلوگیری از توقف طولانی مدت تجهیزات ضرورت دارد. به بیان دیگر باید ابتدا قطعاتی که خرابی آنها باعث توقف عملکرد تجهیزات می شود و یا مستعد خرابی هستند را شناسایی کرده و نمونه هایی از آنها را تهیه کرد.
دارا بودن یک سیستم ثبت و پیگیری دقیق و داشتن روابط خوب با تامین کنندگان به مدیریت موجودی و سفارش دهی به موقع قطعات یدکی کمک می کند.
کنترل عوامل محیطی موثر بر عملکرد و طول عمر تجهیزات پزشکی
شرایط محیطی مانند دما، رطوبت، گرد و غبار و ارتعاشات، می توانند تاثیر قابل توجهی بر عملکرد و حتی کارایی تجهیزات پزشکی داشته باشند. با کنترل این عوامل و توجه به نکات زیر، می توان از آسیب دیدگی و استهلاک زودهنگام تجهیزات جلوگیری کرد:
دما و رطوبت: حفظ دما و رطوبت در محدوده توصیه شده توسط سازنده، از خوردگی، زنگ زدگی و آسیب دیدگی قطعات الکترونیکی جلوگیری می کند.
گرد و غبار: گرد و غبار می تواند باعث مسدود شدن فن ها، گرم شدن بیش از حد قطعات و ایجاد اختلال در عملکرد تجهیزات شود. تمیزکاری منظم و استفاده از فیلترهای هوا، از ورود گرد و غبار به داخل تجهیزات جلوگیری می کند.
ارتعاشات: ارتعاشات می توانند باعث شل شدن اتصالات، آسیب دیدگی قطعات حساس و در نتیجه کاهش عمر مفید تجهیزات شوند. با نصب تجهیزات بر روی پایه های ضد ارتعاش، می توان تاثیر ارتعاشات بر روی تجهیزات را کاهش داد.
ثبت اطلاعات و ایجاد سابقه عملکرد برای تجهیزات پزشکی
مستندسازی دقیق اطلاعات مربوط به تجهیزات پزشکی، از جمله تاریخ خرید، نگهداری، تعمیرات و عملکرد، برای مدیریت موثر و افزایش طول عمر آنها ضروری است. این مستندات باید شامل موارد زیر باشد:
- مشخصات فنی تجهیزات: اطلاعاتی از قبیل مدل، شماره سریال، تاریخ تولید و مشخصات فنی دستگاه
- سوابق نگهداری و تعمیرات: گزارش های مربوط به بازرسی های دوره ای، تعمیرات انجام شده و قطعات تعویض شده
- تاریخچه عملکرد تجهیزات: اطلاعات مربوط به میزان استفاده، خطاهای رخ داده و عملکرد کلی تجهیزات
این اطلاعات، به شناسایی الگوهای خرابی، ارزیابی اثربخشی برنامه های نگهداری و تصمیم گیری در خصوص تعمیر، تعویض یا ارتقاء تجهیزات کمک می کنند.
نتیجه گیری
افزایش عمر تجهیزات پزشکی، نیازمند یک رویکرد جامع و هماهنگ است که شامل نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه، آموزش مناسب پرسنل، مدیریت قطعات یدکی، کنترل شرایط محیطی و مستندسازی دقیق اطلاعات می باشد. با اجرای این راهکارها، می توان طول عمر مفید تجهیزات پزشکی را افزایش داد، هزینه ها را کمینه کرده و از ارائه خدمات درمانی با کیفیت اطمینان حاصل نمود.
پرسش و پاسخ
- هر چند وقت یکبار باید تجهیزات پزشکی را بازرسی کرد؟
فواصل زمانی بازرسی تجهیزات پزشکی، به نوع تجهیزات، میزان استفاده و توصیه های سازنده بستگی دارد. با این حال به طور کلی، بازرسی های دوره ای باید حداقل یک بار در سال انجام شوند. برای تجهیزات پرکاربرد و حساس هم بازرسی های ماهانه یا فصلی ضروری است.
- چه کسی مسئول نگهداری و تعمیرات تجهیزات پزشکی است؟
مسئولیت نگهداری و تعمیرات تجهیزات پزشکی، بر عهده مهندسان پزشک و پرسنل آموزش دیده می باشد.
- آیا استفاده از قطعات یدکی غیراصل برای تعمیر تجهیزات پزشکی مجاز است؟
استفاده از قطعات یدکی غیراصل، به دلیل کیفیت پایین و عدم تطابق با استانداردهای لازم، می تواند به تجهیزات آسیب برساند و عملکرد آنها را مختل کند. توصیه می شود که فقط از قطعات یدکی اصل و تاییدشده توسط سازنده استفاده کنید.
- چگونه می توان هزینه های نگهداری و تعمیرات تجهیزات پزشکی را کاهش داد؟
کاهش هزینه های نگهداری و تعمیرات تجهیزات پزشکی، با اجرای یک برنامه نگهداری پیشگیرانه موثر، آموزش مناسب پرسنل و مدیریت صحیح قطعات یدکی امکان پذیر است. همچنین، برقراری ارتباط با تامین کنندگان معتبر و دریافت پیشنهادات رقابتی، می تواند به کاهش هزینه ها کمک کند.
- آیا تعویض تجهیزات قدیمی با تجهیزات جدید، همیشه بهترین گزینه است؟
تعویض تجهیزات قدیمی با تجهیزات جدید، همیشه بهترین گزینه نیست. در برخی موارد، تعمیر و بازسازی تجهیزات قدیمی، می تواند مقرون به صرفه تر باشد. به طور کلی تصمیم گیری در خصوص تعویض یا تعمیر تجهیزات، باید بر اساس ارزیابی دقیق هزینه ها، مزایا و معایب هر دو گزینه انجام شود.